Vorige week stond Jurre uit de Oude Stad bij het Frans Hals Museum opeens met een kraan die niet meer wilde stoppen. Midden in de nacht begon het, dat vervelende getik. Eén druppel per seconde klinkt niet erg, maar na een uur lig je wakker te tellen. Hij belde me om half twee ’s nachts, en ik kon hem gelukkig direct helpen met een tijdelijke oplossing tot de ochtend.
Volgens mij herken je dat wel. Een lekkage kraan Haarlem begint altijd onschuldig. Een druppeltje hier, een beetje vocht daar. Maar voordat je het weet, zit je met een waterschade van duizenden euro’s. En tussen haakjes, in oktober zie ik dit soort problemen steeds vaker omdat de temperatuurwisselingen hun werk doen op de kraanonderdelen.
Waarom lekt een kraan eigenlijk?
In mijn 25 jaar als loodgieter heb ik duizenden lekkende kranen gezien. En eerlijk gezegd, de oorzaak is bijna altijd hetzelfde: een versleten kraanleertje of een kapotte O-ring. Simpel klinkt het, maar de gevolgen kunnen behoorlijk vervelend zijn.
Een kraanleertje is eigenlijk gewoon een rubberen schijfje dat de watertoevoer afsluit. Elke keer dat je de kraan gebruikt, drukt dat leertje tegen de zitting. Na vijf tot tien jaar gebruik is het rubber verhard of gescheurd. Vooral in Haarlem, waar we gemiddeld 7,9°dH hard water hebben, gaat dat proces sneller door kalkaanslag.
In de Oude Stad zie ik nog regelmatig de originele koperen kranen uit de jaren 1900. Prachtig om te zien, maar die hebben vaak handgesmede onderdelen die niet zomaar te vervangen zijn. Daar kom ik zo op terug.
Herken je deze signalen?
- Tikgeluid: Regelmatige druppels die je ’s nachts wakker houden betekenen meestal een kraanleertje dat aan vervanging toe is
- Sissen: Dit wijst op een O-ring die zijn beste tijd heeft gehad
- Kraken bij draaien: Hier is waarschijnlijk een keramische schijf beschadigd, vaak door kalk
- Stroef draaien: De eerste waarschuwing dat er iets niet klopt, meestal door kalkaanslag
Trouwens, als je meer dan tien druppels per minuut telt, verspil je jaarlijks zo’n 1100 liter water. Dat is niet alleen slecht voor je portemonnee, maar ook zonde van het drinkwater.
Zelf aan de slag: wat heb je nodig?
Dus je hebt besloten het zelf te proberen. Goed plan, mits je de juiste spullen hebt en weet wat je doet. Ik zie regelmatig dat mensen met te weinig gereedschap beginnen en dan alsnog moeten bellen omdat ze de kraan niet los krijgen.
Benodigde gereedschappen:
- Verstelbare moersleutel (15-17Nm aanhaalmoment is cruciaal)
- Platte schroevendraaier voor sierdopjes
- Emmer en doekjes voor het opvangen van water
- Zaklamp om goed te kunnen zien
- Nieuwe kraanleertjes of O-ringen (kost tussen de 50 cent en 5 euro)
In Meerwijk werk ik vaak in flatcomplexen uit de jaren 70 en 80. Daar zitten meestal standaard kranen met standaard maten. Maar in een grachtenpand in de Oude Stad? Dan heb je soms te maken met speciale maten die je niet zomaar bij de bouwmarkt vindt.
Stap voor stap: kraanleertje vervangen
Oké, hier komt het belangrijkste. En let op: één verkeerde beweging kan je duizenden euro’s kosten aan waterschade. Ik meen het.
Stap 1: Sluit de hoofdkraan af
Dit lijkt logisch, maar je gelooft niet hoeveel mensen dit vergeten. De hoofdkraan zit meestal in de meterkast of kruipruimte. Draai hem helemaal dicht en open daarna een kraan op de bovenste verdieping om de druk eraf te laten.
Stap 2: Demonteer de kraan
Verwijder eerst het sierdopje met een platte schroevendraaier. Daaronder zit een schroef die de hendel vasthoudt. Draai deze los en til de hendel eraf. Je ziet nu de moer die de binnenkant van de kraan vasthoudt.
Stap 3: Haal het binnenwerk eruit
Draai de moer los met je verstelbare sleutel. Niet te hard aandraaien bij het terugplaatsen straks, want dan beschadig je de schroefdraad. Het binnenwerk komt er nu uit, en onderaan zit het kraanleertje.
Stap 4: Vervang het kraanleertje
Haal het oude leertje eraf. Let op de maat, want die moet exact hetzelfde zijn. Controleer ook de zitting waar het leertje tegenaan drukt. Als daar diepe groeven in zitten door kalk, moet je eigenlijk de hele kraan vervangen.
Stap 5: Monteer alles terug
Doe alles in omgekeerde volgorde terug. Draai de moer handvast aan, en geef er dan nog een kwartslag extra met de sleutel. Niet meer, anders beschadig je het nieuwe leertje al direct.
Tussen haakjes, in een Meerwijk appartement met collectieve stijgleidingen moet je soms eerst bij de technische ruimte zijn om de juiste afsluiter te vinden. Daar heb ik Jurre ook mee geholpen toen hij in een flat woonde.
Wanneer moet je toch bellen?
En nu het eerlijke verhaal. Sommige situaties kun je beter niet zelf aanpakken. Ik zie het regelmatig dat mensen het proberen en dan met een veel groter probleem zitten.
Bel direct bij:
- Continue waterstraal: Als de kraan niet meer te stoppen is, kan je dagelijks 500 tot 2000 euro waterschade oplopen
- Lekkage bij de hoofdaansluiting: Dit is echt gevaarlijk en moet door een erkend installateur worden opgelost
- Monumentale panden: In de Oude Stad heb je vaak te maken met bijzondere kranen die onder monumententoezicht vallen
- Onzekere situatie: Als je twijfelt, bel dan. Een consult kost minder dan waterschade repareren
Volgens mij is het ook belangrijk om te weten dat je verzekering gevolgschade dekt bij onvoorziene lekkage, maar niet als het door achterstallig onderhoud komt. Of door een mislukte doe-het-zelf klus. Dat kan je duur komen te staan.
Vorige maand nog had ik een situatie in Duinwijk waar iemand zelf een keramische cartridge had vervangen. Alleen had hij de verkeerde maat gekocht en te hard aangedraaid. Het resultaat? Een gesprongen kraanhuis en een natte badkamer. De verzekering weigerde te betalen omdat het eigen schuld was. Die reparatie kostte uiteindelijk 3500 euro.
Spoedtarieven en kosten
Dus wat kost het als je me belt? Voor een standaard kraanreparatie overdag reken ik tussen de 95 en 150 euro, inclusief materiaal en arbeid. Dat is een vast tarief dat ik vooraf communiceer, geen verrassingen achteraf.
Bij spoedhulp ’s avonds of in het weekend liggen de tarieven tussen de 90 en 130 euro per uur. Klinkt veel, maar je voorkomt ermee dat een klein lek uitgroeit tot een grote waterschade. En ik ben binnen 30 minuten ter plaatse in heel Haarlem.
Een complete kraan vervangen kost tussen de 150 en 300 euro, afhankelijk van het type en de locatie. In monumentale panden in de Oude Stad kan het meer zijn omdat we vaak met speciale onderdelen werken die onder toezicht geplaatst moeten worden.
Preventie: voorkomen is beter dan genezen
Maar je weet wat ik altijd zeg? De beste reparatie is die je niet hoeft te doen. Daarom geef ik al mijn klanten in Haarlem een paar simpele tips mee om kraanproblemen te voorkomen.
Jaarlijkse controle
Check je kranen elk voorjaar en najaar. Draai ze een paar keer open en dicht, en let op stroef draaien of vreemde geluiden. In oktober is dat extra belangrijk, want de temperatuurwisselingen tussen dag en nacht zetten de materialen onder druk.
Ontkalken
Met ons Haarlemse water van 7,9°dH is regelmatig ontkalken verstandig. Doe dit twee keer per jaar met azijn of een speciaal ontkalkingsmiddel. Een millimeter kalk kost je al tien procent efficiëntie.
Niet te hard aandraaien
Ik zie het zo vaak: mensen draaien kranen keihard dicht. Dat verslijt het kraanleertje drie keer zo snel. Een normale handbeweging is genoeg om de kraan goed af te sluiten.
Winterklaar maken
Dit is echt belangrijk in Haarlem. We zitten maar zeven kilometer van de Noordzee, dus we krijgen flinke vorst in de winter. Sluit je buitenkranen af via de binnenste afsluiter en laat ze leeglopen. Anders heb je kans op vorstschade, en dan zit je met een barst in de leiding.
In Meerwijk zie ik regelmatig dat mensen in flatgebouwen denken dat de verhuurder dit regelt. Maar buitenkranen op balkons zijn vaak jouw eigen verantwoordelijkheid. Check dit even in je huurcontract.
Waterontharder overwegen?
Als je in Zuid-Limburg woont met water van 15°dH, is een waterontharder bijna een must. In Haarlem is het minder urgent met onze 7,9°dH, maar het kan wel helpen. Zo’n installatie kost tussen de 800 en 2500 euro, maar verlengt de levensduur van je kranen met 30 tot 50 procent.
Vooral in de Oude Stad, waar ik vaak werk met koperen leidingen uit de vorige eeuw, merk je het verschil. Minder kalk betekent minder corrosie en minder reparaties.
Keramische kranen: de moderne oplossing
Trouwens, als je toch bezig bent met vernieuwen, overweeg dan keramische kranen. Die hebben geen kraanleertjes maar keramische schijven die 15 tot 20 jaar meegaan. Ze zijn duurder in aanschaf, tussen de 150 en 300 euro, maar je hebt er veel minder omkijken naar.
Het voordeel van keramische schijven is dat ze 500.000 bewegingen aankunnen zonder slijtage. Een traditioneel kraanleertje haalt dat niet. En je draait ze maar een halve slag open, wat veel comfortabeler is.
In nieuwbouwprojecten in Duinwijk installeer ik standaard keramische kranen. De bewoners zijn er altijd blij mee, en ik krijg er minder storingen door. Win-win.
Seizoensinvloeden op je kranen
We zitten nu in oktober, en dat is eigenlijk het perfecte moment om je kranen te controleren. De zomer is voorbij, je hebt de buitenkraan waarschijnlijk nog regelmatig gebruikt, en de winter komt eraan.
In de winter krijg ik 40 procent meer meldingen van kraanproblemen. Dat komt door vorstschade, maar ook door de droogte in huis door de verwarming. Rubber droogt uit en scheurt sneller. Dus nu preventief checken bespaart je in januari een spoedmelding.
In de zomer zie ik juist minder problemen, maar wel meer gebruik van buitenkranen. Die gaan dan ineens 200 procent meer open en dicht voor tuinsproeiers en zwembadjes. Check ze dus ook aan het begin van het seizoen.
Mijn persoonlijke tips na 25 jaar ervaring
Kijk, ik heb inmiddels zoveel kraanreparaties gedaan dat ik ze niet meer kan tellen. En als ik één ding heb geleerd, dan is het dit: kleine problemen worden grote problemen als je ze negeert.
Die eerste druppel? Dat is je waarschuwing. Negeer hem niet. Pak hem aan, of laat hem aanpakken. Want voor je het weet, zit je midden in de nacht met een lekkende kraan en een natte vloer.
En tussen haakjes, bewaar altijd de facturen van je onderhoud. Als je ooit een waterschade hebt en moet claimen bij je verzekering, willen ze bewijs dat je normaal onderhoud hebt gepleegd. Anders kunnen ze de claim afwijzen.
In de Oude Stad werk ik vaak met mensen die in monumentale panden wonen. Zij snappen dat goed. Die weten dat preventief onderhoud goedkoper is dan grote renovaties onder monumententoezicht. Maar ook in een gewone rijtjeswoning in Meerwijk geldt hetzelfde principe.
Dus mijn advies? Check je kranen nu in oktober. Vervang wat vervangen moet worden. En als je twijfelt of het niet zeker weet, bel me gerust. Ik kom liever voor een kleine check dan voor een grote waterschade. En met 10 jaar garantie op mijn werk weet je dat het goed zit.
Want eerlijk is eerlijk: sommige dingen kun je prima zelf, maar bij twijfel is professionele hulp gewoon verstandiger. Zeker in een Haarlems huis met een WOZ-waarde van gemiddeld 506.000 euro wil je geen risico’s nemen met waterschade.
